Osłony w maszynach

Osłona w maszynach jest środkiem ochronnym pracownika przed zagrożeniami związanymi z wciągnięciem zmiażdżeniem wkręceniem niezależnie od prędkości przemieszczania się obracających elementów maszyny. Mogą one również zabezpieczać przed odpryskami obrabianych materiałów. Osłony są wykonane z pełnej blachy lub siatki, dziurkowanej lub tworzyw sztucznych. Często osłony wykonane są z przeźroczystego tworzywa, ponieważ w niektórych procesach pracy niezbędna jest obserwacja procesu produkcyjnego.
Definicja osłony:
Osłona została zdefiniowana w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008roku w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn, z której wynika, że za osłonę należy uznać:
-część maszyny, w postaci bariery materialnej, przeznaczoną specjalnie do zapewnienia ochrony.
Obowiązek stosowania osłon:
Stosowanie osłon lub urządzeń ochronnych w maszynach to obowiązek wynikający z prawa wynikającymi z rozporządzenia w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa.
Wymagania osłon:
Osłony lub urządzenia ochronne powinny być zaprojektowane w celu ochrony osób przed zagrożeniami które mogą być powodowane przez ruchome elementy maszyny, powinny być:
1.osłonami stałymi
2.ruchomymi osłonami stałymi, albo
3.urządzeniami ochronnymi, albo
4.kombinacją osłon lub urządzeń ochronnych. Jeżeli niektóre ruchome elementy maszyny bezpośrednio związane z procesem technologicznym nie mogą być spowodowane przez ruchome elementy maszyny, powinny być:
1.osłony stałe lub ruchome osłony blokujące, zapobiegające dostępowi do fragmentów maszyny, do których dostęp jest niezbędny.
Wymogi osłon
Osłony i urządzenia ochronne:
1.powinny
a) mieć wytrzymałą konstrukcje,
b)być stabilnie zamontowane na swoim miejscu,
c)być umieszczone w odpowiedniej odległości od strefy niebezpiecznej,
d)uniemożliwiać, w miarę możliwości bez konieczności demontażu osłon lub wyłączenia urządzeń ochronnych, dostęp do wykonywania prac związanych z mocowaniem lub wymianą narzędzi oraz konserwacją, przy czym dostęp ten powinien być ograniczony tylko do obszaru niezbędnego do wykonywania tych prac
e) w miarę możliwości chronić przed wyrzucaniem lub spadaniem materiałów lub przedmiotów oraz przed emisjami powodowanymi przez maszyny;
2.mogą powodować tylko minimalne utrudnienia w obserwacji procesu produkcyjnego,
3. nie powinny:
a)powodować żadnego dodatkowego ryzyka,
b)dawać łatwo się obejść lub wyłączyć.
Zgodnie z § 37 rozporządzenia osłony stałe powinny być mocowane w sposób uniemożliwiający ich otwarcie lub demontaż wyłącznie przy użyciu narzędzi. Tam, gdzie jest to możliwe usunięcie elementów mocujących powinno uniemożliwiać pozostawienie osłon na swoim miejscu. Systemy mocowania osłon muszą pozostać przymocowane do osłon lub maszyny, jeżeli osłony zostały usunięte.
Osłony ruchome blokujące powinny:
1)o ile to możliwe, pozostawać po otwarciu przymocowane do maszyn,
2)być zaprojektowane i wykonane tak, aby mogły być regulowane tylko poprzez zamierzone działanie,
3)być sprzężone z układem blokującym, zapobiegającym uruchomieniu niebezpiecznych funkcji maszyny do chwili zamknięcia osłony i wydającym polecenia zatrzymania, gdy osłona jest otwierana.
Osłony nastawne ograniczające dostęp do stref elementów ruchomych maszyny, niezbędnych do pracy, powinny być:
1)nastawiane ręcznie lub automatycznie, w zależności od rodzaju pracy,
2)łatwe do ustawiania ręcznie bez użycia narzędzi.
Urządzenia ochronne powinny być zaprojektowane i sprzężone z układem sterowania tak, aby:
1)ruchome elementy maszyny nie mogły zostać uruchomione, dopóki operator może do nich dosięgnąć,
2)osoba narażona nie mogła dosięgnąć ruchomych elementów maszyny po ich uruchomieniu,
3)mogły być nastawiane tylko przez działania zamierzone,
4)brak lub uszkodzenie jednego ich elementu uniemożliwiało uruchomienie ruchomych elementów maszyny lub zatrzymywało elementy znajdujące się w ruchu.

Dlaczego pracownicy obchodzą osłony lub urządzenia ochronne w maszynach?
Najczęstszymi przyczynami omijania osłon może być niewłaściwe użytkowanie maszyny w następstwie czego dochodzi do utrudnień związanych z wykonaniem zadania lub niezałożeniem osłony po konserwacji lub czynnościami związanymi z obsługą ustawianiem maszyny, programowaniem.
WAŻNE:
Obchodzenie osłon w maszynach jest działaniem niezgodnym z prawem prowadzącym do nieskuteczności ochrony przed zagrożeniami narażając operatora i inne osoby na niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia.