Prawna kwalifikacja wypadku przy pracy

W działalności zawodowej prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku przy pracy jest bardzo duże. Pojęcie wypadku przy pracy zostało zdefiniowane w polskim prawodawstwie. Interpretowanie zdarzenia ma ogromne znaczenie dla pracodawcy jak również pracownika.
Wypadek przy pracy przyczynia się do odpowiedzialności pracodawcy, natomiast nieuznanie wypadku przy pracy powoduje pozbawienie pracownika wszelkich świadczeń z tytułu wypadku przy pracy.
Problematyka badań przyczyn i okoliczności wypadku przy pracy jest ściśle związana z dwoma gałęziami prawa:
-prawa pracy,
-prawa ubezpieczeń społecznych.
Kwalifikowanie zdarzenia jako wypadek przy pracy budzi bardzo dużo wątpliwości ze względu na elementy definicji wypadku przy pracy. To rozbudowane orzecznictwo sądowe sprawia, że są wyciągane błędne wnioski najczęściej przez pracowników dającą podłoże do niejasności, pomimo tego, że przepisy prawne są sprecyzowane.

DEFINICJA WYPADKU PRZY PRACY:
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z 30. 10. 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tj. Dz. U. z 2009r. Nr 167, poz. 1322)
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą.

Przytoczoną definicje charakteryzują cztery cechy:

• nagłe zdarzenie: Interpretowanie nagłości zdarzenia dosłownie, że trwało szybko jest błędne. Oceniając zdarzenia takie jak upadek, potrącenie, zachłyśnięcie się, skaleczenie, utonięcie, działanie elementów obracających się nie budzi wątpliwości, że nagłość jest zdarzenia jest zachowana.
Inaczej będziemy rozpatrywać zdarzenie, w którym występuje zatrucie substancjami chemicznymi, ponieważ, zdarzenie nie zostało by właściwie zakwalifikowane.
W uzasadnieniu orzeczenia w sprawie IIK UK 162/12 Sąd Najwyższy stwierdził, że cecha nagłości odnosi się do czasu trwania zdarzenia a nie do czasu oddziaływania przyczyny zewnętrznej.

Główną zasadą określoną w orzecznictwie Sądu Najwyższego SN II UKN 24/99
jest: ,,Zdarzeniem nagłym jest takie zdarzenie, które przebiegało w czasie nie dłuższym niż trwanie zmiany roboczej”. Sąd najwyższy zajął stanowisko, że ,,nagłość” jest pojęciem potocznym i powinna być rozpatrywana zgodnie ze stanem faktycznym okolicznościami zaistniałego zdarzenia.

• przyczyna zewnętrzna:

Przyczyną zewnętrzną może być każdy czynnik pochodzący spoza organizmu możliwy wywołać szkodliwe skutki. To znaczy, że mogą to być przedmioty, siły przyrody, działanie maszyn, zatruć, agresji ludzi, zwierząt, działanie wysokich, niskich temperatur, prądu elektrycznego.
W celu odróżnienia wypadku przy pracy od choroby zawodowej do definicji zostało wprowadzone pojęcie nagłości.

Ustalenie faktycznej przyczyny zewnętrznej jest bardzo istotne podczas kwalifikacji zdarzenia, ponieważ pracodawca będzie musiał zastosować właściwe środki profilaktyczne związane z zaistniałym wypadkiem przy pracy, o których mowa w art.234 § 1 K.P.
,,W razie wypadku przy pracy pracodawca obowiązany jest podjąć niezbędne środki eliminujące lub ograniczające zagrożenie ………………………………”.
Masę problemów może stanowić ustalenie faktycznej przyczyny zewnętrzne wypadku.
Niewłaściwe ustalona przyczyna zewnętrzna powoduje niezabezpieczenie w przyszłości pracowników przed tego rodzaju zdarzeniami co pracodawcę może w przyszłości narazić na konsekwencje.

• spowodowanie urazu lub śmierci:

Uraz został zdefiniowany w ustawie z 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Uraz jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.
Definicja urazu została doprecyzowana w Orzecznictwie Sądu Najwyższego o przesłankę urazu nie oznacza, że wykluczone jest kwalifikowania istotnego stanu zdrowia jako urazu i wypadku przy pracy w rozumieniu art.3 ust.1 i art.2 pkt.13 ustawy z dnia 30.10.2002r o ubezpieczeniu społecznym i chorób zawodowych (Dz. U. 2009 nr 169, poz. 1322),(SN II PK 311/10).
Wypadek śmiertelny jest to wypadek w wyniku którego w następstwie, którego śmierć przekroczyła w terminie nieprzekraczającym 6 miesięcy od daty wypadku.

• związek z pracą:

Związek z pracą określił Sąd Najwyższy jako zdarzenie wypadkowe pozostaje w związku z pracą w sytuacji której nie zaszło w czasie normalnych czynności związanych z pracą ale pozostaje w związku z pracą.

Nie każde zdarzenie jest wypadkiem przy pracy!